روبنا و زیربنا!

در یونان قدیم هزاران خدا وجود داشت خدای زیبایی خدای عشق، خدای باران…لذا مسیحیت آن را به سه خدا محدود کرد و تثلیث را مطرح نمود و زرتشتی ها به دو خدا یعنی اهورا و اهریمن بسنده کردند ولی پیامبر اسلام فرمود قولو لا اله الله تفلحوا! فقط یک خدا وجود دارد ولی منطق  یونانی، منطق ارسطویی و منطق خسروانی هنوز زنده اند و تقسیم بندی های خود را در همه چیز اعمال می کنند. مثلا ابعاد انسانی را چند وجهی یا سه وجهی (اقتصادی، سیاسی، فرهنگی) و یا دو وجهی (اقتصادی، فرهنگی) می دانند لذا در ایران بحث بر سر زیر بنا و روبنا یا ذاتی و اکتسابی،  جوهر  و عرض، جهان بینی و ایدئولوژی بسیار داغ است در حالیکه در اسلام انسان بما هو انسان مطرح است. و نشان و ارم او خلیفت اللهی. با این حال ائمه هدا به این دغدغه ایرانیان هم به نکویی پاسخ داده اند. آنجا که امر بین الامرین مطرح می شود. حضرت علی ع می گوید خیر الامور اوسط ها. که بحث جبر و اختیار است. در مورد اینکه فرهنگ زیر بنا باشد یا اقتصاد هم امام جعفر صادق می فرماید الفقه ثم المتجر یعنی اول فقه است بعد اقتصاد. تفاوت ایندو برای عموم مهم نیست ولی خواص مخصوصاا برنامه ریزان باید بدانند: وقتی اقتصاد زیربنا باشد یعنی پول بدست آوردن از هر جایی و خرج کردن در هرجایی! ولی فقه زیر بنا باشد یعنی بودجه حلال و حرام را قاطی نکند. همانطور که یک بازاری درس مکاسب باید بخواند همه باید اول فقه  بخوانند زیرا که به رباخواری منجر می شود