این گفتمان با قرائت آیاتی از قرآن کریم از سوی قاری سید حکیم حسینی و ذکر صلوات زینبیه توسط آقای احمدعلی حسنی آغاز گردید.
در ابتدای برنامه، آیت‌الله صالحی مدرس، رئیس شورای علمای شیعه افغانستان و عضو مجمع عمومی مجمع جهانی اهل بیت علیهم السلام با سخنرانی خویش این گفتمان را افتتاح نمود.
آیت‌الله صالحی مدرس با ابراز سپاس از برگزاری این گفتمان گفت که داغ سرور شهدا، امام حسین(ع)، برای ابد باقی است و عاشورا برخاسته از اراده خداوند بوده است.
وی با اشاره به روایات تاریخی درباره دعای پیامبر گرامی اسلام درباره نواسه خویش، گفت که محبت حسین در دل‌های آدمیان همیشگی خواهد بود.
آیت‌الله صالحی پیامد عاشورا را هدایت بشریت، مستفید شدن مردم از آن و اربعین بیست میلیونی که در واقع رستاخیز عالم مادی است عنوان کرد. وی افزود که مجالس عزای حسینی سبب هدایت هزاران تن گردیده و موجب خیر و رفع مصایب در جامعه شده است.
رئیس شورای علمای شیعه افغانستان امام حسین را محور گردآمدن مسلمانان حول نهضت عاشورا خوانده سه دستاورد نهضت کربلا را دور ساختن مردم از گمراهی، درس ایستادگی علیه ظلم و جور، و پیوند آزادی و حقانیت عنوان کرد.
در ادامه، پنل گفتمان با حضور خانم سادات کاظمی، دکتور احمدعلی نیازی، دکتور سید حسن حسینی بلخی، استاد حوزه و دانشگاه و سید حسین عالمی بلخی رئیس مجمع محبان اهل بیت علیهم السلام شکل گرفت.
در ابتدا، خانم سادات کاظمی، استاد حوزه و دانشگاه با موضوع نقش زن در ترویج ادیان الهی به صحبت پرداخت.
خانم کاظمی گفت که زنان در ترویج ادیان قبل از اسلام فعال بوده‌اند و در اسلام این نقش پررنگ‌تر شده است که عامل آن همتا قرارگرفتن مرد و زن مسلمان در ایمان می‌باشد. وی افزود که از این رو، هر دو می‌توانند به تبلیغ دین بپردازند. وی با اشاره زنان برجسته در تاریخ اسلام و کارکردهای آنان به نقش‌های تربیتی، تعلیمی، حمایتی و ترویجی زنان مسلمان در جامعه تأکید کرد.
این عضو پنل از زینب کبری به عنوان یک الگو یاد کرده گفت که در تمام ابعاد دینی این بانو تلاش نموده است. وی افزود که زینب(س) تبلیغ دین را از گودی قتلگاه آغاز نمود و با اتکا به منطق و اصول و ارزش‌های دینی به سخنوری و ندبه پرداخت، به گونه‌ای که «هرکجا بنهاد پا فتحی نمایان کرد و رفت».
وی افزود که زنان با درک پیام اربعین و نقش زینب(س) باید ضمن پایبندی به اصول و ارزش‌های اسلامی در عرصه گسترش دین، سیاست، اقتصاد و… برابر با مردان قدم بردارند و به این تلاش‌ها ارج گذاشته شود.
در ادامه، استاد سید حسن حسینی بلخی، با موضوع پیام تربیتی اربعین به ایراد سخن پرداخت.
استاد حسینی بلخی گفت: تربیت به مفهوم تأثیرگذاری یک عامل انسانی بر عامل انسانی دیگر است. وی این اثرگذاری را در ساحات گوناگون اخلاق فردی، اجتماعی و… خواند. وی اذعان داشت که زیارت اربعین و مراسم‌های حسینی، زندگی شخصی، اجتماعی و سیاسی انسان‌ها را متحول می‌کند.
استاد حسینی بلخی با اشاره به اثرات روحانی و معنوی زیارت اربعین گفت که در همایش‌ها و زیارت‌نامه‌هایی که قرائت می‌گردد، پیام‌ها تکرار و در عمق وجود محبان اهل بیت جای می‌گیرند.
وی با اشاره به روایت سفینه النجاه گفت که کشتی نجات حسین، اثرگذاری بیشتر داشته و گستره‌ی آن وسیع‌تر است؛ چنان‌که معنویت فضای اربعینی و حسینی روی روح و روان زایرین انکارناپذیر است و برابری، تواضع و خلوص زایرین چشم‌گیر است.
دکتور بلخی تأکید کرد که اربعین، فرصت پخش معارف اهل بیت به دنیا را فراهم کرده است و حرکت اربعین معرفی‌کننده حسین به جهانیان است.
وی با اشاره به تأثیرگذاری دینداری و تمسک به اخلاق حسینی در تربیت اجتماعی مردم یادآور شد که قیام امام حسین برای اصلاح امت بوده و اربعین و زیارت آن نیز همین اصلاح را در جامعه به میان می‌آورد.
در ادامه گفتمان، دکتور احمد علی نیازی، استاد حوزه و دانشگاه، عضو دیگر پنل، زیر عنوان عزتمندی دینی در پیام امام حسین(ع) صحبت نمود.
وی گفت که قیام امام حسین کامل و جامع است و تمام اصول رشد در ابعاد مختلف را احتوا می‌کند. او تاکید کرد که بازاندیشی قیام کربلا و اربعین یک ضرورت است.
این عضو پنل عزت‌طلبی را امر فطری انسانی عنوان کرد که شیوه رسیدن به این ندای فطری متفاوت است. وی عزتمندی و بخشیدن کرامت به انسان را از اهداف اساسی اسلام خواند چراکه این خصیصه سبب تعالی و رشد می‌گردد.
وی افزود که حس عزتمندی اگر از دست رود این جامعه تن به هر ظلمی خواهد داد. تعریف هویت بردگی برای مردم در ادوار تاریخی و تحقیر بنی‌اسرائیل از سوی فرعون همین گونه بوده است. او تأکید کرد که ظلم‌پذیری و تسلیم به زورگویان، با از بین رفتن عزت و شرافت شکل می‌گیرد.
دکتور نیازی با اشاره به کلام «هیهات مناالذله» از سوی امام حسین گفت که این پیام جاویدان حسین(ع) به محبانش است که مرگ باعزت بهتر از زندگی ذلیلانه است.
در ادامه، سید حسین عالمی بلخی رئیس مجمع محبان اهل بیت علیهم السلام و عضو این پنل، درباره پیام‌رسانی در ماندگاری قیام امام حسین(ع) به ایراد سخن پرداخت.
وی در ابتدا ضمن خیرمقدم به سخنرانان و اشتراک‌کنندگان گفت که مجمع محبان اهل بیت علیهم السلام تصمیم گرفت برنامه اربعین را به گونه گفتمان و دریافت پرسش و ارائه پاسخ از اعضای پنل برگزار کند.
وی از حضور و سخنرانی آیت‌الله صالحی مدرس رئیس شورای علمای شیعه افغانستان نیز سپاس‌گزاری نمود.
آقای عالمی بلخی گفت که رویدادهای زیادی در جهان که ده‌ها هزار تلفات نیز داشته فراموش شده‌اند، اما عاشورا که از نظر زمانی کوتاه و از نظر جمعیتی محدود بوده، به دلیل پیام‌های ارزشیِ روشن آن، ماندگار شده و در این قیام مسایل مادی و دنیوی وجود نداشته است.
پیام‌های روشن که در سخنان امام حسین مطرح شده دین‌باوری و دفاع از ارزش‌های دینی، دوری از منکرات و امر به معروف، آزادی و آزادی‌خواهی است. وی افزود آمادگی برای جان‌نثاری و گذشت در این مسیر، پیام مهم عاشورا است.
آقای عالمی بلخی درباره عواملی که پیام‌ها را مؤثر و ماندگار ساخته گفت: امام حسین تدبیر اساسی را برای پیام‌رسانی سنجیده و برنامه‌ریزی کرده بود. اگر اسرای کربلا نمی‌بود، پیام‌های عاشورا تا امروز و به سطح جهان منتقل نمی‌گردید.
امام حسین در مسیر رفتن به کربلا، تدابیر پیام‌رسانی را عملی نمود و حتی برای بعد از شهادت مسایل را در نظر گرفت که زینب و اهل بیت امام حسین پیام‌رسان‌های قیام گردیدند.
وی جنبه‌های عاطفی قیام کربلا را عنصر دیگر در پیام‌رسانی دانست که سبب تقویت اثرگذاری گردیده است.
رئیس مجمع محبان اهل بیت علیهم السلام در ادامه، شجاعت سخنگوی عاشورا، زینب کبری، را عنصر اساسی دیگر در این پیام‌رسانی عنوان کرد که در مقابل هیچ تهدیدی ساکت نشد؛ به گونه‌ای که با وقوع حادثه کربلا با جرأت و متانت پاسخ تحقیرات ابن زیاد و یزید را می‌دهد.
قاطعیت و نفوذ کلام زینب در کوفه به حدی بود که برای مردم کوفه یادآور لحن و محتوای سخن امام علی(ع) بود.
وی عزت‌طلبی را از ویژگی‌های سخنوری زینب شمرد و تکرار پیام‌های عاشورا در طول تاریخ توسط ائمه معصومین، شیعیان و محبان اهل بیت را بر اثرگذاری پیام‌رسانی مهم خواند.
عالمی بلخی در اخیر گفت که: در نهایت پیام اربعین این است که حق بر باطل پیروز است و انتخاب مسیر ارزشی انسان را به حق می‌رساند و باید این درس را با خود داشته باشیم.
همچنین در بخشی از برنامه آقای خداداد فقیهی به خوانش شعری از علامه اقبال لاهوری با مطلع «هر که پیمان با هوالموجود بست / گردنش از بند هر معبود رست» پرداخت.
اعضای پنل همچنین به پاسخ پرسش‌های حاضرین پرداختند.
در این بخش استاد حسینی بلخی گفت: تفکیک تعلیم و تربیت عملی نبوده و اینها در هم تنیده هستند. تربیت در سه مرحله آگاهی، پذیرش و رفتارپذیری باید شکل گیرد و برخی علما تعلیم را جزئی از تربیت می‌شمارند.
دکتور نیازی گفت که ارائه تصویری از قیام امام حسین که عزت و کرامت شهدای کربلا را خدشه‌دار کند نادرست است.
این گفتمان با ذکر دعا از سوی حجت‌الاسلام فطری خاتمه یافت.