شفقنا افغانستان ـ بازار خرید و فروش سلاح در بخش‌‌هایی از افغانستان زیر کنترل طالبان گرم شده است. این بازار‌ها هرچند در گذشته نیز وجود داشت، اما بیشتر مخفی بود. حالا ولی آشکار و علنی مانند بازار‌های قدیمی پیشاور، انواع سلاح‌های سبک و سنگین را می‌توان در آنها معامله کرد.

آشکارترین بازار خرید و فروش اسلحه، در استان قندهار و در شهرستان پنجوایی است. رسانه‌های متعددی، از جمله خبرگزاری فرانسه و رادیوی مشعل که بخش پشتوی رادیو آزادی است، در گزارش‌هایی مستند، این بازار‌ها را به نمایش گذاشته‌اند. یکی از فروشنده‌های اسلحه در شهرستان پنجوایی، خان محمد است که از خیلی وقت پیش به معامله اسلحه مشغول بوده است. او می‌گوید که کسانی مانند او سلاح را از مردم خریداری می‌کنند و به «مجاهدین» (طالبان) می‌فروشند. به گفته او، انواع اسلحه ساخت کشور‌های مختلف در مغازه او وجود دارد، و او تنها به طالبان اسلحه می‌فروشد.

اسلحه‌فروشی دیگری نیز در همان نزدیکی هست که در کنار اسلحه‌های سبک نظیر هفت تیر، سلاح‌های نیمه‌سنگین مانند تفنگ‌های خود‌کار و مسلسل نیز در آن به‌فروش می‌رسد. بعضی از این اسلحه‌ها چنان جدید است که گویی همین لحظه از کارخانه بیرون آورده‌ شده‌اند.

البته بازار اسلحه نه در این اواخر ایجاد شده و نه مختص قندهار است. خرید و فروش اسلحه در هر جای افغانستان، به صورت‌های مختلف صورت می‌گیرد.

بحران چهل و چندساله افغانستان، مردم این کشور را با جنگ و درگیری عجین کرده است. ورود بی‌رویه سلاح برای دو طرف درگیر، باعث شده است که افغانستان تبدیل به انبار سلاح شود. بررسی و ثبت نشدن سلاح‌ها باعث شده است تا در طول چندین دهه، برخی از این اسلحه‌ها سر از بازار‌های غیرقانونی در آورند. در زمان جنگ مجاهدین با دولت تحت نفوذ مسکو، بازار‌های بزرگ اسلحه در مناطق قبایلی داخل خاک پاکستان ایجاد شده بود. بخشی از سلاح‌های آن بازارها از داخل افغانستان و بیشتر از سوی سربازان و افسرانی مهیا می‌شد که از جنگ می‌گریختند، و بخش دیگر نیز از بسته‌های کمک‌های جهان برای مجاهدین برداشت می‌شد و به جای این که به دست مجاهدین برسد، به بازار‌های آزاد در پیشاور و مناطق قبایلی می‌رسید و از آن طریق فروخته می‌شد.

گردهمایی صدها نفر در حمایت از جمهوریت؛ افغانستان «طالب» شدنی نیست
با تسلط مجاهدین بر افغانستان، بازار خرید و فروش سلاح گرم‌تر از همیشه شد. مجاهدین که دست‌شان به انبار‌های مملو از سلاح دولت وقت افغانستان رسیده بود، گاه آن اسلحه‌های غنیمتی را حتی به قیمت‌هایی بسیار پایین می‌فروختند. با آمدن طالبان، بازار اسلحه در افغانستان تا حد زیادی از رونق افتاد. زیرا طالبان براساس راهبرد‌ خود به هیچ کس دیگر اجازه حمل سلاح نمی‌دادند. اما با سقوط طالبان پس از حمله آمریکا، بار دیگر میدان برای فروشندگان سلاح فراهم شد.

در سال‌های اخیر حتی دولت افغانستان نیز کاری به کار بازار‌های سلاح نداشت. جالب است که کارمندان دولت که می‌خواستند برای حفظ امنیت شخصی اسلحه داشته باشند، از بازار سیاه نفتگ‌های کوچک دستی معروف به «هفت‌تیر» می‌خریدند و دولت برای همان‌ها مجوز صادر می‌کرد. در همین دوران در شهر‌های مختلف افغانستان بازار خرید و فروش سلاح ایجاد شد. در سه چهار سال اخیر حکومت اشرف غنی، به دلیل گسترش جغرافیای زیر نفوذ طالبان، از جمله در استان بادغیس در جنوب غرب افغانستان هر جمعه بازار اسلحه برپا می‌شد. در آن جمعه‌بازار، سلاح‌های سنگین مانند راکت‌انداز و حتی خودرو‌های نظامی نیز به فروش می‌رسید. دولت نیز به دلیل آن که آن منطقه زیر نفوذ طالبان بود، کار چندانی به این بازار‌ها نداشت. چنین جمعه‌بازارها و چهارشنبه‌بازارهای خرید و فروش اسلحه در استان فراه در غرب افغانستان نیز وجود داشت.

با آن که با سلطه طالبان بر افغانستان، این گروه در صدد جمع‌آوری سلاح‌ها از نزد بقیه مردم است، اما به نظر نمی‌رسد که دست‌کم تا مدتی مدید، بازار‌های خریدوفروش سلاح تغییر چندانی کند، زیرا این بازار‌ها برای طالبان است و فروش اسلحه به خود آنان.