نوشته های مشابه
گنبد سلطانیه
@Karimipour_K
“گنبد سلطانیه در ۲۰۰۵ با موافقت ۱۷۶ کشور و ۷۰۰ کارشناس و بی هیچ مخالفی به عنوان هفتمین اثر جهانی ایران به ثبت رسید”(احمد جلالی).
این گنبد بین۷۰۲ تا ۷۱۲ هجری- قمری (۱۳۰۲ تا ۱۳۱۲م) به دستور سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) ساخته شد. گنبد سلطانیه پس از کلیسای سانتا ماریا دل پیوره و مسجد ایاصوفیه، سومین گنبد بزرگ جهان است.
داستان ساخت این گنبد و ملحقاتش، بس شگفت و قصه ای پر لایه و تو در تو است.
علمای شیعه که پس از حمله مغول به جهان اسلام و فروپاشی عباسیان، جانی تازه گرفته بودند، اولجایتو حاکم مغول را شیعه ۱۲ امامی کردند . وی که زین پس از سوی شیعیان محمد خدابنده نامیده شد(سنی ها اورا خر بنده خواندند)، چنان شیعه دو آتیشه ای گشت، که دستور داد در سلطانیه پایتختش مسجد -آرامگاهی بزرگ ساخته و سپس همه بقایای اسکلت امامان شیعه(ع) را از کربلا،نجف و مشهد بدانجا انتقال داده و دفن کنند (شاید هم تنها ۳ امام نخست). برای خود نیز در مرکز این مقابر ، گوری در نظر گرفت و دستور حفر داد. ولی خدابنده در ادامه حکومت، به هر دلیل(از جمله برخاستن مخالفین) از شیعه برگشت و سنی یا شمن شده و علمای شیعه را هم از دور خود پراگند . با این همه، دستاورد شیعه شدن کوتاه وی ، شکل گیری بلندترین گنبد آجری جهان بود.
ولی این ارامگاه ، طی تاریخ دچار دگرگونی هایی شده و هر سلسله حکومتی، تغییراتی در آن ایجاد کرد. پیش از انقلاب اسلامی، آن چه بیش از همه توجه کارشناسان ایتالیایی- بریتانیائی را به خود جلب کرد، دیواری با ارتفاع ۳ متر بود که ۸-۹ مناره را به یکدیگر پیوند داده بود. این دیوار که جزو الحاقات سلسله های بعدی بود، زیبایی های گنبد و مناره ها را پنهان می ساخت.
پس از ماه ها کارشناسی ، دستور تخریب دیوار بد منظره و بی قواره صادر شد. ولی روزی که کار تخریب آغاز شد فریاد دسته جمعی کارگران به هوا برخاست. در گوشه گوشه دیوار، اسکلت های ایستاده آدمیان هویدا گردید که در اثر فشار گچ سفت شونده، زنده زنده لای دیوار جان سپرده بودند. شاید اصطلاح “لای جرز دیوار گذاشتن” از همین ستمکاری ها برآمده و عرفی شده است.
به هر روی ، اسکلت ها از دیوار جدا و در جایی از خاک زنجان دفن شدند. ولی هنوز ندای بهم خوردن اسکلت کشتگان تاریخ خونبار ایران در گوشه گوشه ی این دیار به گوش می رسد.
اسکلت های گنبد سلطانیه ، تنها لحظه ای کوتاه از ستم و ستمکاری و ستمگری های حکمرانان را بر یار و دیار رو کرد.
به قول حضرتش:
این شرح بی نهایت، کز زلف یار گفتند
حرفی است از هزاران، کاندر عبارت آمد
عیبم بپوش زنهار، ای خرقه می آلود
کان پاک پاکدامن ، بهر زیارت آمد
@Karimipour_K
