نوشته های مشابه
عبدالرحیم ربانی شیرازی (۱۳۰۱–۱۳۶۰ش) فقیه شیعی، عضو مجلس خبرگان قانون اساسی و شورای نگهبان و از فعالان جامعه مدرسین حوزه علمیه قم پیش و بعد از انقلاب اسلامی ایران بود. وی مبارز سیاسی علیه رژیم پهلوی و از حامیان امام خمینی بود که گروه سرّی یازده نفری متشکل از شاگردان و حامیان امام خمینی، توسط وی مدیریت می‌شد. بعد از انقلاب اسلامی به نمایندگی از امام خمینی به استان‌های کردستان، آذربایجان و فارس سفر کرد.
زندگی‌نامه و تحصیلات
عبدالرحیم ربانی شیرازی، در سال ۱۳۰۱ش برابر با ۳ شعبان ۱۳۴۰ق در شیراز متولد شد. پدرش محمدهادی و مادرش معصومه نام داشت. دوران کودکی و نوجوانی را در این شهر گذراند. وی تحت تاثیر خانواده و دوستان مذهبی، یگانه راه نجات ایران را تقویت روحانیت و احیای فکر اسلامی به خصوص مذهب شیعه می‌دانست و با وجود بدبینی مردم به روحانیت، طلبگی را انتخاب کرد.[۱]
دوران تحصیل
وی تحصیلات خود را در مکتب آغاز کرد و هم‌زمان به کسب و کار همراه پدر می‌پرداخت. در ۱۲ سالگی به فراگیری علوم اسلامی روی آورد. صبح‌ها به مدرسه آقاباباخان می‌رفت و پس از آن در بازار وکیل کار می‌کرد.[۲]
مهاجرت به قم
در سال ۱۳۲۷ هجری شمسی به قم مهاجرت کرد و در درس آیت الله بروجردی حاضر شد. وی در آغاز در مدرسه حجتیه قم ساکن شد تا آنکه ازدواج کرد و از طریق خرید و فروش کتاب و معامله، هزینه زندگی خود را تأمین می‌کرد. وی مورد توجه آیت الله بروجردی قرار گرفت و به عنوان نماینده وی به شهرهای مختلف سفر کرد.[۳]
آیت الله ربانی، با حضور در درس سید حسین بروجردی و مراجع ثلاث، به درجه اجتهاد رسید. او از شیخ محمدکاظم شیرازی، سید عبدالله بلادی و آقا بزرگ تهرانی اجازه روایت دریافت کرد.[۴]
درگذشت
ربانی شیرازی در ۱۷ اسفند ۱۳۶۰[۵] در حین عزیمت به جلسه شورای نگهبان، بر اثر تصادف یا علت دیگر مانند ترور و سوء قصد [۶] در جاده دلیجان درگذشت و در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد. امام خمینی وی را از خالصان فداکار دانست.[۷]
آثار
از او کتاب‌ها و آثاری در دست است که برخی از آنها تالیف و برخی دیگر تصحیح کتاب‌ها و تعلیقه بر کتاب‌های مهم شیعی است:
- تصحیح کتاب وسایل الشیعه و تعلیقه بر آن: تعلیقات ربانی شیرازی در سال ۱۴۰۳ق در ۲۰ جلد چاپ شد.
- تصحیح کتاب بحارالانوار و تعلیقه بر آن
- قضاء الحقوق فی ترجمه الصدوق
- حرکت طبیعی از دو دیدگاه
- ولایت فقیه
- سلاسل الصوفیه
- شرح حال علما و دانشمندان[۸]
فعالیت‌ها
فعالیت‌های پیش از انقلاب
وی در سال ۱۳۲۸ در سروستان شیراز که مرکز بهائیت شرق استان فارس به شمار می‌رفت، حکم قتل حبیب نجار رهبر فرقه بهائیت را صادر کرده و او کشته شد. در پی این اقدام، ربانی، دستگیر و روانه زندان شد. او سپس با وساطت آیت الله بهاءالدین محلاتی و آیت الله سید نورالدین حسینی شیرازی آزاد شد و به قم بازگشت. در سال ۱۳۳۰ نیز در منطقه فریدن اصفهان، ربانی حکم قتل ابوالقاسم کیخائی رهبر فرقه بهاییت اصفهان را اعلام کرد و او نیز کشته شد. این اقدامات سبب تضعیف بهائیت در آن منطقه شد.[۹]
حزب برادران
ربانی شیرازی فعالیت رسمی و سازماندهی شده خود را با عضویت در حزب برادران آغاز کرد. نورالدین حسینی شیرازی برای مقابله با تجاوزات انگلیس و روسیه در داخل ایران حزبی را تأسیس کرده بود که «برادران» نام داشت. این حزب، محل تجمع کسانی بود که دغدغه مبارزه با جریانات ضداسلامی و ضدملّی داشتند. ربانی، با شناخت از آیت الله حسینی شیرازی و ماهیت آن حزب، به عضویت آن درآمد و رسماً مبارزات خود را آغاز کرد.[۱۰]
تاسیس انجمن سرّی یازده نفره
آیت الله ربانی در سال ۱۳۴۳ به دلیل مخالفت با تبعید امام خمینی دستگیر و به زندان افتاد. پس از آزادی دست به کار بازسازی تشکیلات و سازماندهی طلاب و روحانیون انقلابی شد. ربانی شیرازی در اوایل دهه چهل به همراه خامنه‌ای، منتظری، هاشمی رفسنجانی، قدوسی، آذری قمی، مصباح یزدی و… اقدام به راه‌اندازی و سازماندهی تشکیلاتی سری می‌کند. او برای چند دوره نیز خود ریاست آن را عهده‌دار شد و اساسنامه آن را تنظیم کرد. چندی بعد و در پی دستگیری شماری از مبارزین حوزه علمیه قم و بازرسی از منزل آنان، ساواک به اساسنامه شش صفحه‌ای جمعیت دست یافت که این واقعه منجر به دستگیری ربانی و اعضای دیگر جمعیت شد.[۱۱]
طرح مرجعیت امام خمینی
ربانی شیرازی از کسانی بود که پس از درگذشت سید حسین طباطبایی بروجردی، مرجعیت سیدروح‌الله خمینی را پیشنهاد داد و همواره بر این باور بود که شرط اصلی رویارویی با دشمن، داشتن تشکیلات منسجم است که رهبری آن را فردی بر عهده داشته باشد که مورد تأیید علما باشد و از بینش سیاسی صحیح و منطبق بر اسلام و نیز از حس دشمن‌شناسی و موقعیت‌شناسی کامل برخوردار باشد و در این راه شجاعت و شهامت داشته باشد. ربانی، از سال ۱۳۴۹ هجری شمسی، هم‌زمان با مطرح شدن مبحث حکومت اسلامی در سخنان امام خمینی، در صدد کادرسازی و سازماندهی روحانیون انقلابی و فرستادن آنها به نقاط مختلف کشور برآمد.[۱۲]
همکاری با گروه ابوذر
یکی از گروه‌هایی که پیش از انقلاب، مستقیماً با ربانی، ارتباط داشت، گروه ابوذر بود. پایگاه مرکزی این گروه در نهاوند بود و اعضای آن با راهنمایی ربّانی شیرازی به مبارزه با رژیم می‌پرداخت. افراد اصلی این گروه در قم، در حین خلع سلاح مأمور شهربانی دستگیر شدند و هر شش نفر آنان اعدام شدند.[یادداشت ۱] ساواک با دستگیری این گروه، خانه آیت الله ربانی در قم را محاصره و به آن هجوم برد. ساواک ربانی را دستگیر و شکنجه کرد اما نتوانست علیه وی مدرک مناسبی به‌دست آورد. ربانی به زندان قصر منتقل شد و سه سال و یک ماه در حبس بود. ربانی شیرازی اقدام به برپایی نماز صبح در زندان کرد که تا آن هنگام ممنوع بود. این امر باعث عصبانیت مأموران زندان شد. ربانی و گروهی دیگر مورد شکنجه قرار گرفتند. وی دوازده بار دستگیر و روانه زندان شد و بیست روز قبل از ورود امام و با اوج گرفتن نهضت از زندان آزاد شد.[۱۳]
فعالیت‌های بعد از انقلاب
با پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیت سیاسی ربانی شیرازی ادامه یافت. وی به سفارش امام برای حل مشکلات و جنگ‌های داخلی در مناطق کردستان و آذربایجان، به آن مناطق سفر کرد و اندکی بعد برای حلّ و فصل غائله فارس به آنجا رفت.
وی پس از انقلاب در مجلس خبرگان قانون اساسی حضور داشت و به عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان نیز منصوب شد. او از اعضای فعال جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. پس از انقلاب چند بار مورد سوء قصد سازمان مجاهدین قرار گرفت که البته آسیبی ندید.[۱۴]
