نوشته های مشابه
شفقنا افغانستان- با روی کارآمدن طالبان، شیعیان افغانستان در کنار دشوارهای اقتصادی و امنیتی، با کوچ اجباری و حذف سیستماتیک از ساختار دولت و قدرت نیز مواجه شده‌اند. افزون‌بر این، حاکمان فعلی افغانستان حتی هویت مذهبی شیعیان را به رسمیت نشناخته‌اند.
احمدعلی نیازی؛ نویسنده و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری شفقنا افغانستان مشکلات عمده مردم افغانستان را نبود کار، گسترش فقر، مشکلات بانکی و مسدود‌شدن منابع ارزی افغانستان عنوان کرد.
همچنین به گفته او، مشکلات امنیتی نیز همچنان پابرجا است که بیشتر مراکز مذهبی و اجتماعی شیعیان را تهدید می‌کند.
وی در این زمینه به حملات اخیر علیه شیعیان در شهرهای قندهار و قندوز اشاره کرد.
با این حال نیازی با توجه به نگرانی‌های فزاینده مردم افغانستان نسبت به آینده شان، افزود: «در کل می‌توان گفت عموم مردم افغانستان از تحولات اخیر به‌شدت سرخورده و مایوس هستند. آنها نسبت به آینده تحصیلی، شغل و زندگی شان نگران‌اند. البته نگرانی شیعیان مضاعف است. آنها حتی احساس می‌کنند که تحت نظر شدید قرار دارند و احساس می‌کنند که ممکن است که با اندک تحولی و بهانه‌ای مورد آزار و اذیت قرار گیرند.»
نبود عدالت در ساختار قدرت
وی در پاسخ به این پرسش که چرا اقلیت‌های قومی و مذهبی در ساختار حکومت طالبان جای ندارند، تصریح کرد: «اینکه چرا حکومت همه‌شمول در افغانستان شکل نگرفته است، دلایل متعددی دارد. عمده‌ترین دلیل، مسئله نگاه خاص طالبان به مناسبات قدرت است. آنها با مبنای ایدئولوژیکی که دارند، تعریف خاصی از مشروعیت دارند. مشروعیت از نظر آنها، مشروعیتی است که ریشه در فقه مذهبی حنفی دارد. در مذهب حنفی، بیعت اهل حل و عقد یا گرفتن قدرت از طریق زور و غلبه، مبنای مشروعیت است. بنابراین، طالبان کاملا احساس می‌کنند که با توجه به اینکه جمعی از علما و پیروان طالبان، رهبر این گروه (ملا هبت‌الله آخوندزاده) را به‌عنوان رهبر و امیرالمومنین قبول دارند، بناً این حکومت مشروع است.»
آقای نیازی افزود: «از نظر فقه حنفی، غلبه پیدا کردن یک حاکم و یک گروه بر سرزمین اسلامی، تسلط بر آنها و ایجاد نظم و اجرای قوانین شریعت نیز مبنای مشروعیت است. مشروعیت جدید که مشروعیت مردمی باشد در مبنای فکری و ایدئولوژیک طالبان ریشه‌ای ندارد. بنابراین، طالبان نیازی به شامل ساختن دیگران در حکومت نمی‌بینند و بر همین اساس گروه‌های مختلف را در قدرت شامل نساختند».
وی در بخش دیگر صحبت‌های خود گفت: «این را هم باید علاوه کنم که شامل نساختن در قدرت تنها اختصاص به شیعیان ندارد. طالبان حتی گروه‌هایی را که از نظر فکری به آنها نزدیک هم بودند مثل حزب اسلامی، جمعیت اسلامی و سایر گروه‌ها را در قدرت شریک نساختند. بناً تمام گروه‌ها با همین سرنوشت مواجه‌اند که از سوی طالبان نادیده گرفته شوند».
کوچ اجباری شیعیان صبغه سیاسی دارد
این استاد دانشگاه مسئله کوچ اجباری شیعیان را با انگیزه‌ها و اهداف سیاسی همراه دانسته، افزود: «شیعیان در این مناطق صرف با صدور فرمانی از سوی یک فرمانده نظامی که اصلا صلاحیت چنین چیزی را ندارد بدون بررسی واقع‌بینانه و درست قضیه از خانه و محل شان وادار به کوچ اجباری شده‌اند.»
نیازی همچنین گفت: «شیعیان در مناطقی که در اقلیت هستند و یا در نوار مرزی زندگی می‌کنند، از سوی برخی از افراد با عنوان نیروهای امارت و طالبان گاهی مورد آزار قرار می‌گیرند و در مواردی حتی دیده شده که افراد بالاجبار کوچ داده شده‌اند، بدون اینکه بررسی حقوقی درست و مستندی از موضوع صورت گیرد. شیعیان در این مناطق صرف با صدور فرمانی از سوی یک فرمانده نظامی که اصلا صلاحیت چنین چیزی را ندارد بدون بررسی واقع‌بینانه و درست قضیه از خانه و محل شان وادار به کوچ اجباری شده‌اند که البته این‌ها به نظرم صبغه سیاسی دارد و با اعمال چنین فشارهایی می‌خواهند نیروهای هوادار امارت را در آنجا جایگزین کنند».
بیشتر بخوانید:
. کوچ اجباری شیعیان هزاره در دایکندی؛ بی‌پناهی آوارگان در فصل سرما
. دیدبان حقوق بشر: طالبان شیعیان هزاره را کوچ‌اجباری داده‌اند
عدم به رسمیت‌شناختن مذهب شیعیان
وی همچنین به مسئله رسمیت مذهب شیعه در افغانستان نیز اشاره کرد و گفت : «بحث دیگر، مسئله آینده مذهب شیعیان است. شیعیان در جهاد با روس‌ها حضور فعال داشتند و در کنار مردم دیگر جهاد کردند و بعد در دوران جدید هم با توجه به حضور گسترده شیعیان در مناسبات قدرت، مذهب شیعه به‌عنوان یک مذهب رسمی نام برده شده بود».
آقای نیازی افزود: «فعلا آنچه که به نظر می‌رسد، طالبان براساس فقه حنفی با همه مردم رفتار می‌کند. حتی در مسئله عشر و جمع‌آوری زکات که در فقه شیعه، زکات حد نصاب معیّن و مورد مصرف معیّن دارد، بدون اعتنا و توجه به این مسئله، آنها از شیعیان تحت عنوان عشر و یا زکات اموال و یا پول‌هایی را می‌گیرند که از نظر فقه شیعه مبنای شرعی ندارد».
وی پیامدهای عدم مشارکت دیگر اقوام و مذاهب را در حکومت فعلی خطرناک توصیف کرده، گفت: «در این صورت، فاصله بین مردم و نظام بیشتر می‌شود و مردم هم احساس نارضایتی شدید دارند. این از نظر ثبات آینده افغانستان امری خطرناک است. زمانی که مردم احساس کنند از سوی حکومت نادیده گرفته شده‌اند رابطه شان با حکومت و قدرت رابطه دوستانه نخواهد بود و پایه‌های حکومت را متزلزل می‌سازد.»
نیازی افزود: «همچنین تاثیر می‌گذارد در روابط امارت طالبان با کشورهای منطقه مخصوصا جمهوری اسلامی که یکی از سیاست‌هایش بحث حمایت از حقوق شیعیان افغانستان است. بناً روابط با آنها هم شکل درست و صمیمانه ادامه پیدا نخواهد کرد.»
وی در ادامه یادآور شد که نادیده‌گرفتن شیعیان در ساختار قدرت در مشروعیت بین‌المللی طالبان هم موثر خواهد بود و باعث می‌شود قدرت‌های مختلف در قسمت به رسمیت شناختن آنها تامل بیشتر کنند.
