نوشته های مشابه
شریف زاده خبر داد
اسطوره شناسی تمثیلی نقش‌مایۀ سرو در قالی و ترمه کرمانی از دورۀ قاجار
پروژه «اسطوره شناسی تمثیلی نقش‌مایۀ سرو در قالی و ترمه کرمانی از دورۀ قاجار» در نظر دارد با بررسی روایت‌شناختی و اسطوره‌شناختیدرخت سرو به نظرورزی دربارۀ بن‌مایه‌های آن بپردازد و مفاهیم پنهان آن را نمایان سازد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، سید عبدالمجید شریف زاده رییس گروه پژوهشی هنرهای سنتی امروز « سه شنبه » با اعلام این خبر گفت: این پژوهش توسط نادیا پورعباس تحویلداری کارشناس پژوهشی انجام شده است .
او تصریح کرد :انواع درختان در دوره های مختلف با تداعی مفهوم درخت زندگی بر روی آثار گوناگون نقش شده اند و از میان درختانی که بهعنواننماد در هنر اسلامی-ایرانی نقش مهمی داشته ، می‌توان به سرو اشاره کرد که همانند درختانی چون هوم و مورد، دارای قداست بوده و مفهومواقعی و اسطوره ای آن ناشناخته مانده است.
وی افزود: برای دست یابی به مفهوم نهان و شناخت درخت سرو لازم است از منظر تمثیلی بدان پرداخته شود تا بتوان از طریق پرداختن بهروایت های اسطوره ای، کاربردهای رمزگونۀ آن را بازخوانی کرد.
او با اشاره به اینکه پیکره‌های مطالعاتی این پژوهش بر اساس دو اثر قاجاری، یکی قالی کرمان با نقش مایۀ سروی – محرابی موجود در موزۀفرش و دیگری ترمۀ کرمان از مجموعۀ خصوصی، انجام گرفته تصریح کرد : در مرکز هر دو نمونه، طرح محرابی با نقش‌مایۀ سرو خاصی قرار گرفتهکه اطراف آن را پرندگان متعدد و متنوعی احاطه کرده اند و دو اژدها از ریشۀ آن محافظت می کنند از این رو به نظر نمی رسد که طراح فرش فقطصرف تزیین اقدام به ایجاد این ترکیب بندی کرده باشد.
شریف زاده گفت : این پژوهش در نظر دارد با بررسی روایت‌شناختی و اسطوره‌شناختی درخت سرو به نظرورزی دربارۀ بن‌مایه‌های آن بپردازد ومفاهیم پنهان آن را نمایان سازد.
او اظهار داشت :با توجه به روش اسطوره شناسی تمثیلی کروزر که بر آن است تا با تبیین میان مثال و تمثال در اثر هنری، چگونگی حضورمثال یا ایدوس اثر هنری را در تمثال یا ایکون آن تشریح کند، روش خوانش اثر هنری موردنظر ثابت می کند که هنرمند (یا بافنده) برای یک مثالاز پیش موجود یک تمثال با هدف کاربردی آیینی – مذهبی خلق کرده ، در حقیقت هنرمند با بهره گیری از آموزۀ مذهبی برای رساندن پیامنهایی خود با به‌کارگیری از نمادهای گوناگون از تمثیل سود برده است.
به گفته شریف زاده در این تمثال نقش مایۀ درخت سرو نماد روایتداری است که اسطورۀ آفرینش را در خود نهان دارد و با اسطورۀ آفرینش درختویسپوبیش (همه را درمان‌بخش) یا هرویسپ تخمک (دربردارندۀ تخم همۀ گیاهان) که نماد زایش و آفرینش است، برابر است.
شریف زاده خاطرنشان ساخت :هم چنین در روند تحلیلی اثبات شد که درخت همه تخمه در ارتباط با کیش مزدیسنی و پس از آن حلقۀ واسط برایانتقال مفاهیم با نمونۀ اسلامی آن، به جهت نمادشناسی با درخت طوبی مشابهت بیشتری دارد؛چراکه به لحاظ مفاهیم اولیه، نقل شده کهتصاویر اسطوره ای و توصیف های درخت همه تخمه چون مفهوم درخت طوبی در قرآن مجید است.
رییس گروه پژوهشی هنرهای سنتی گفت :در مذهب زرتشتی سیمرغ وجه متافیزیکی دارد؛ اما هنگامی‌که این پرنده در هنر تصویرسازی می شود،جنبۀ آیینی می یابد و در انتقال این عنصر تصویری به دورۀ اسلامی، تبدیل به طاووس می-شود.
وی در پایان تصریح کرد :علاوه بر این در نقل‌و انتقال تاریخی- فرهنگی نقش درخت هرویسپ تخمک به نقش سروی گلدانی تبدیل شده
