نوشته های مشابه
در قالب طرح پژوهشی در حال انجام است
مردم شناسی خوراک دربین ترکمن های یموت گنبدکاووس
طرح «مطالعه انسان شناسی خوراک و الگوهای تغذیه در بین ترکمن های یموت گنبدکاووس» یکی از پژوهش های در حال انجام پژوهشکدهمردم شناسی است که به بیان موقعیت گنبدکاووس از نظرآب وهواونوع معیشت ترکمن های یموت ساکن درآن می پردازد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ، زلیخا قرنجیک کارشناس و مجری این طرح امروز «چهارشنبه » با بیان اینمطلب یکی از مهمترین عناصر فرهنگی در میان اقوام و اجتماعات مختلف را خوراک و آیینهای مربوط به آن دانست و افزود: طرز تهیه، کاربرد وچگونگی استفاده خوراک های طبخ شده در میان اقوام مختلف شکل متفاوتی به خود میگیرد.
وی یکی از مهمترین راههای حفظ این امر مهم را ثبت و ضبط اطلاعات مربوط به آن دانست و تصریح کرد که این اقدام توسط پژوهشکدهمردم شناسی در حال انجام است.
این پژوهشگر افزود: گنبد کاووس با داشتن بلندترین برج آجری جهان با قدمت بیش از هزار سال بعد از گرگان به عنوان دومین شهرستاناستان گلستان محسوب شده ودارای قدمت تاریخی وفرهنگی زیادی است وبه لحاظ جمعیتی از تنوع قومیتی زیادی برخورداربوده وبیشازنیمی از جمعیت آن را اقوام ترکمن تشکیل می دهند .
به گفته او ، ترکمن های ساکن گنبد کاووس متشکل از سه ایل بزرگ یموت،گوگلان وتکه هستند و در بین این ایلات ،ایل یموت به عنوانبزرگترین واصیل ترین ساکنین این شهر تاریخی شناخته شده وبه دوطایفه بزرگ آتابای وجعفربای تقسیم می شود.
این کارشناس خاطرنشان کرد : تحقیق حاضر به بررسی خوراک ترکمن دربین طوایف دوگانه ایل یموت با توجه به تفاوت ها وتشابهات آنخواهد پرداخت.
قرنجیک اظهار داشت :اکثریت ترکمن های یموت ساکن گنبدکاووس متشکل از افرادی هستند که از سال های گذشته تاکنون به دلایلمختلف از شهرها وروستاهای اطراف به شهر گنبدکاووس مهاجرت کرده ودرمحله های مختلف آن با فرهنگ وعادات غذایی که متاثر از نوعمعیشت و محیط جغرافیایی قبلی آنان بوده ساکن شده اند.
به عنوان مثال طایفه جعفربای که در گذشته ازشهر های گمیش تپه وبندر ترکمن به گنبد کاووس مهاجرت کردند، فرهنگ غذایی خودرا کهبه دلیل نزدیکی این شهرها به دریا و داشتن شغل صیادی برپایه مصرف غذاهای دریایی بود حفظ کرده ودر مکان جدید نیز همچنان انواعماهی ها را به خصوص در فصل زمستان ازمناطق دریایی یاد شده تهیه ومصرف می کنند.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد :ترکمن های طایفه آتابای نیزدر گذشته به علت زندگی در دشت وداشتن شغل دامداری بیشترازانواع گوشتقرمز وبه علت دوری وارتباط کمتر با مناطق دریایی کمتراز ماهی وفرآورده های آن استفاده می کردند.
البته در سال های اخیر ،پیشرفت علم و تکنولوژی ،بالارفتن سطح سواد وآگاهی ، مهاجرت ونیز ازدواج بین دو طایفه باعث ایجاد ارتباط بیشتروآشنایی ورواج فرهنگ مصرف ماهی وفرآورده های آن شده است .
او گفت : تحقیق حاضر ابتدا به بیان موقعیت گنبدکاووس از نظرآب وهواونوع معیشت ترکمن های یموت ساکن درآن پرداخته وسپس بهبیان فرهنگ وعادات غذایی ترکمن های یموت ساکن این شهرستان از قبیل نحوه تهیه وپخت انواع غذاها ، نان وشیرینی های سنتی ترکمن با توجه به جایگاه آن درزندگی روزمره و مراسم های مختلف آیینی(در طول یکسال شمسی وقمری) ،ادبیات عامیانه ونیزنقش خوراکترکمن دراشتغال زایی افراد منطقه از طریق صنعت گردشگری و… خواهد پرداخت.
درادامه علیرضا حسن زاده رییس پژوهشکده مردم شناسی در باره این طرح گفت: یکی از حوزه های مهم پژوهش های پژوهشکده مردمشناسی فرهنگ غذا در ایران است.
وی گفت: همایش خوراک و فرهنگ از سوی این پژوهشکده در سال ۱۳۸۴ برگزار و چند کتاب چون غذا در آیینه فرهنگ و خوراک و فرهنگ تاکنون منتشر شده است.
او با بیان اینکه یکی از خروجی های مطالعات مردم شناسی غذا در ایران اطلس مردم نگاری سرزمین است تصریح کرد: مسئله تغدیه والگوهای متنوع آن در سطح جهان اهمیت فراوانی دارد.
رییس پژوهشکده مردم شناسی در ادامه تاکید کرد : فراموش کردن الگوهای غذاهای بومی و اصیل هر کشور یعنی نابود شدن بخشمهمی از دستاوردهای فرهنگی که طی سالیان طولانی برای شکل گیری آن تلاش شده است.
